ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU
Özel Tüketim Vergisi Kanunu
Kanun No: 4760 - Kabul Tarihi : 06/06/2002
(12/06/2002 gün ve 24783 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.)
MaddelerTebliğlerKararlarMuktezalar
DKKBKKGenelgelerVD Yazıları
BİRİNCİ BÖLÜM
Konu, Tanımlar, Vergiyi Doğuran Olay, Mükellef
Verginin konusu
MADDE 1. – 1. Bu Kanuna ekli;
a) (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları veya rafineriler dahil imal
edenler tarafından teslimi,
b) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk
iktisabı,
c) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile
(III) ve (IV) sayılı listelerdeki malların ithalatı veya imal ya da inşa
edenler tarafından teslimi,
d) (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki
mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların özel tüketim vergisi
uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışı,
Bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tabidir.
2. Kanuna ekli listelerde yer alan mallar, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde
tanımlanan eşyalardır.
Tanımlar, teslim ve teslim sayılan haller
MADDE 2. – 1. Bu Kanunun uygulanmasında;
a) İthalat: Verginin konusuna giren malların Türkiye Cumhuriyeti Gümrük
Bölgesine girişini,
b) İlk iktisap: (II) sayılı listedeki mallardan Türkiye’de kayıt ve tescil
edilmemiş olanların kullanılmak üzere ithalini, müzayede yoluyla veya
kayıt ve tescil edilmiş olsa dahi 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkında Kanun hükümlerine göre iade edilenler de dahil motorlu araç
ticareti yapanlardan iktisabını, motorlu araç ticareti yapanlar tarafından
kullanılmaya başlanmasını, aktife alınmasını veya adlarına kayıt ve tescil
ettirilmesini,
c) Kayıt ve tescil: Motorlu taşıtların ilgili mevzuat gereğince trafik,
belediye, liman ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce
tutulan sivil hava vasıtaları siciline yapılan kayıt ve tescilini,
d) Motorlu araç ticareti yapanlar: (II) sayılı listedeki mallardan kayıt
ve tescile tabi olanları imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana
bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Maliye
Bakanlığınca bu nitelikte oldukları tespit edilenleri,
e) Teslim: Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket
edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesini,
İfade eder.
2. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya
kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket
edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya
nakliyeci ya da sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir. Trampa iki ayrı
teslim hükmündedir. Kap veya ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu
hallerde teslim, bunların içinde bulunan mallar itibarıyla yapılmış
sayılır.
3. Aşağıdaki haller de teslim sayılır:
a) Vergiye tabi malların, vergiye tabi olan malların imali dışında her ne
suretle olursa olsun kullanılması, sarfı, işletmeden çekilmesi veya
işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla
verilmesi,
b) Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri.
Vergiyi doğuran olay
MADDE 3. – Vergiyi doğuran olay;
a) Mal teslimi veya ilk iktisap hallerinde malın teslimi veya ilk
iktisabı,
b) Malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi
hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura
veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,
c) Kısım kısım mal teslim edilmesi mutat olan veya bu hususlarda mutabık
kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi,
d) Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan
satışlarda malların alıcıya teslimi,
e) İthalatta, 4458 sayılı Gümrük Kanununa göre gümrük yükümlülüğünün
doğması, ithalat vergilerine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük
beyannamesinin tescilidir.
Mükellef ve vergi sorumlusu
MADDE 4. – 1. Özel tüketim vergisinin mükellefi, bu Kanuna ekli;
a) (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki
mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanları imal, inşa veya ithal edenler
ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler,
b) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için;
motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya
müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenlerdir.
2. Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni ve iş
merkezlerinin bulunmaması halleri ile gerekli görülen diğer hallerde
Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla
vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu
tutabilir.
İKİNCİ BÖLÜM
İstisnalar
İhracat istisnası
MADDE 5. – 1. Bu Kanuna ekli listelerdeki malların ihracat teslimleri
aşağıdaki şartlarla vergiden müstesnadır.
a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. Yurt dışındaki
müşteri tabiri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında
olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir işletmenin, yurt dışında
faaliyet gösteren şubelerini ifade eder.
b) Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış
olmalıdır. Malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket
edenlere veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde
değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz.
2. İhraç edilen malların alış faturaları ve benzeri belgeler üzerinde
gösterilen ve beyan edilen özel tüketim vergisi ihracatçıya iade edilir.
Maliye Bakanlığı, ihraç edilen mallara ait verginin iadesine ilişkin usul
ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Diplomatik istisna
MADDE 6. – Bu Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı listelerde yer alan
malların, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki
diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalarla
vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik
haklara sahip mensupları tarafından kendi ihtiyaçları için ilk iktisabı,
ithali veya bunlara teslimi vergiden müstesnadır.
Diğer istisnalar
MADDE 7. – Bu Kanuna ekli;
1. (I) sayılı listede yer alan malların;
a) Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik
Komutanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatının ihtiyacı için bu kuruluşlara
veya bunların gerek göstermeleri üzerine ve işlemlerin bu kuruluşlar adına
yapılması koşuluyla akaryakıt ikmalini yapanlara teslimi,
b) 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama ve istihsal
faaliyetlerinde kullanılmak üzere bu faaliyetleri yapanlara teslimi,
c) (4962 Sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle eklenen bent, Yürürlük: 7.8.2004)
4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca tasfiyelik hale gelenlerinin tabiî
afetler, bulaşıcı hastalıklar ve benzeri olağanüstü durumlarda genel ve
katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve
bunların teşkil ettikleri birliklere bedelsiz teslimi,
2. (5228 Sayılı Kanunun 21 inci maddesiyle değişen bent, Yürürlük:
31.07.2004) (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan;
a) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor
silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında
yer alanların, sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan malûl ve
engelliler tarafından,
b) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor
silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında
yer alanların, bizzat kullanma amacıyla sakatlığına uygun hareket ettirici
özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,
Beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı,
Değişmeden önceki şekli: "2. (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi
mallardan, münhasıran aracı sakatlığına uygun hareket ettirici özel
tertibatı bulunanların malûl ve sakatlar tarafından beş yılda bir defaya
mahsus olarak bizzat kullanılmak üzere ilk iktisabı,"
3. (II) sayılı listede yer alan mallardan; uçak ve helikopterlerin Türk
Hava Kurumu tarafından ilk iktisabı,
4. (IV) sayılı listedeki 9302.00 ve 93.03 tarife pozisyonunda yer alan
malların Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil
Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü
ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüne teslimi veya bunlar tarafından
ithali,
5. (IV) sayılı listede yer alan malların genel ve katma bütçeli dairelere,
il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve bunların teşkil ettikleri
birliklere bedelsiz teslimi veya bunlar tarafından bedelsiz olarak ithali,
6. Kanuna ekli listelerdeki mallardan 4458 sayılı Gümrük Kanununun 167 nci
maddesi [(5)numaralı fıkrasının (a) bendi ile (7) numaralı fıkrası hariç],
geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin
hükümleri kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan eşyanın
ithali (Bu Kanunun 5 inci maddesinde düzenlenen ihracat istisnası ile 8
inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında düzenlenen ihraç kaydıyla
teslimlerde verginin tecil ve terkin edilmesi uygulamasından
yararlanılarak ihraç edilen, ancak 4458 sayılı Gümrük Kanununun 168, 169
ve 170 inci maddelerinde belirtildiği şekilde geri gelen eşyanın ithalat
istisnasından faydalanabilmesi için, bu eşya ile ilgili olarak ihracat
istisnasından veya tecil-terkin uygulamasından faydalanılan miktarın
gümrük idaresine ödenmesi veya bu miktar kadar teminat gösterilmesi
şarttır.),
7. 4458 sayılı Gümrük Kanununun transit, gümrük antrepo, dahilde işleme,
gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine tabi tutulanlar ile serbest
bölgeler ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar,
Vergiden müstesnadır.
Verginin tecili
MADDE 8. – 1. (4962 Sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle değişen fıkra,
Yürürlük: 7.8.2004) Bu Kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki
malların; (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılmak
üzere ithalatçıları veya imalatçıları tarafından tesliminde tarh ve
tahakkuk ettirilen özel tüketim vergisinin Bakanlar Kurulu tarafından
belirlenecek kısmı, teminat alınmak suretiyle tecil olunur. Söz konusu
malların tecil tarihini takip eden aybaşından itibaren oniki ay içinde (I)
sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılması halinde tecil
olunan vergi terkin edilir. Bu hükümlere uyulmaması halinde, bu malların
tecil-terkin işlemi dışındaki amaçlarla tesliminde tarh edilmesi gereken
vergi tutarından, daha önce tahsil edilen verginin mahsubundan sonra kalan
tutar, vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirlenen gecikme zammı ile
birlikte alıcıdan tahsil edilir. Ancak, tecil edilen verginin 213 sayılı
Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler dolayısıyla terkin
edilememesi halinde bu vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre
ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte alıcıdan tahsil
edilir.
Değişmeden önceki şekli: 1. Bu Kanuna ekli (I) sayılı listenin (B)
cetvelindeki malların, (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde
kullanılmak üzere ithalatçıları veya imalatçıları tarafından tesliminde
tarh ve tahakkuk ettirilen özel tüketim vergisinin Bakanlar Kurulu
tarafından belirlenecek kısmı, teminat alınmak suretiyle tecil olunur. Söz
konusu malların tecil tarihini takip eden aybaşından itibaren oniki ay
içinde (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılması
halinde tecil olunan vergi terkin edilir. Bu hükümlere uyulmaması halinde
tecil olunan vergi, vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirlenen
gecikme zammı ile birlikte alıcıdan tahsil edilir. Ancak, tecil edilen
verginin 213 sayılı Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler
dolayısıyla terkin edilememesi halinde bu vergi, tecil edildiği tarihten
itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48
inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte
alıcıdan tahsil edilir.
2. İhraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallara ait özel
tüketim vergisi, mükelleflerce ihracatçılardan tahsil edilmemesi şartıyla,
bu mükelleflerin talebi üzerine vergi dairesince tarh ve tahakkuk
ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların ihracatçıya teslim tarihini
takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil
edilen vergi terkin olunur. İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak
gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi vade tarihinden itibaren
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci
maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte tahsil olunur. Ancak,
ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların 213 sayılı Vergi Usul
Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilememesi halinde,
tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili
dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.
3. (III) sayılı listede yer alan malların tamamının ya da bir kısmının
tesliminde veya ithalinde tahakkuk eden vergiyi, teminat alınmak
suretiyle, bu malların tüketiciye teslimine kadar (bu safha dahil) tecil
ettirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Vergi indirimi
MADDE 9. – Özel tüketim vergisine tabi malların, yer aldığı listedeki
başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen vergi, Maliye
Bakanlığınca belirlenen esaslara göre ödenecek vergiden indirilir.
İstisnaların sınırı ve yetki
MADDE 10. – 1. Özel tüketim vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak
bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle
düzenlenir. Diğer kanunlarda yer alan istisna veya muafiyet hükümleri bu
vergi bakımından geçersizdir. Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.
2. Maliye Bakanlığı, bu Kanunda yer alan istisna ve muafiyetlerin
uygulanması ile verginin tecilinde alınacak teminatların türü ve
miktarları ile tecil edilen verginin terkinine ilişkin usul ve esasları
belirlemeye yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Verginin Matrahı, Oranı veya Tutarı
Vergileme ölçüleri ve matrah
MADDE 11. – 1. (I) sayılı listedeki mallar için belirlenen maktu vergi
tutarları ile (III) sayılı listedeki mallar için topluca veya ayrı ayrı
maktu vergi tutarları tespit edilmesi halinde vergileme ölçüleri; alkol
derecesi, kilogram, litre, metre, metreküp, kilokalori veya bunların alt
ve üst birimleri ile gerektiğinde büyüklükleri de dikkate alınarak kap,
ambalaj veya adet olarak uygulanır.
2. (II), (III) (tütün mamûlleri hariç) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar
için verginin matrahı; bunların teslimi, ilk iktisabı ve ithalinde,
hesaplanacak özel tüketim vergisi hariç katma değer vergisi matrahını
oluşturan unsurlardan teşekkül eder.
3. (III) sayılı listedeki mallardan tütün mamûllerinde matrah; bunların
nihai tüketicilere perakende satış fiyatıdır.
Oran veya tutar
MADDE 12. – 1. Özel tüketim vergisi, bu Kanuna ekli listelerde yazılı
malların karşılarında gösterilen tutar ve/veya oranlarda alınır.
2. Bakanlar Kurulu, topluca veya ayrı ayrı olmak üzere;
a) (I) sayılı listedeki mallar için uygulanan maktu vergi tutarlarını, her
bir mal itibarıyla en yüksek vergi tutarının yarısına kadar artırmaya,
sıfıra kadar indirmeye, bu sınırlar içinde mal cinsleri, özellikleri,
kullanım yerleri veya ithalatın şekline göre farklı tutarlar tespit
etmeye,
b) (III) sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları; yarısına kadar
indirmeye, tütün mamulleri için yarısına, diğer mallar için dört katına
kadar artırmaya, bu oranlara isabet eden vergi tutarlarını dikkate alarak
mal cinsleri, özellikleri, alkol derecesi itibarıyla maktu vergi tutarları
belirlemeye, maktu vergi tutarları ile vergi oranlarını aynı mal için
birlikte veya ayrı ayrı uygulatmaya, mal cinsleri veya özellikleri
itibarıyla en çok satılan mamule isabet eden özel tüketim vergisi
miktarının beş katına kadar asgari vergi tutarları belirlemeye, aynı cins
veya özellikteki mallar için nispî ve/veya maktu tutarda hesaplanacak
vergi toplamının asgari vergi tutarından az olmaması şartını koymaya,
c) (II) sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları bir katına kadar
artırmaya, sıfıra kadar indirmeye; uygulanmakta olan oranları EURO
normlarını sağlayan katalitik konvertör sistemi ile teçhiz edilmiş
taşıtlarda yarısına kadar indirmeye, kanunî oranına kadar çıkarmaya,
d) (IV) sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları sıfıra kadar
indirmeye,
e) Listelerde gümrük tarife pozisyonu veya tarife alt pozisyonu olarak yer
alan malların her biri için belirlenmiş olan oran veya tutarların alt ve
üst sınırları içinde kalmak suretiyle, bu pozisyonların altında yer alan
mallar itibarıyla farklı vergi tutarları veya oranları belirlemeye,
Yetkilidir.
3. (I) sayılı listedeki mallar için belirlenen maktu vergi tutarları ile
(III) sayılı listedeki mallar için maktu ve/veya asgarî vergi tutarları
belirlenmesi halinde bu tutarlar, her ay, bir önceki ayda uygulanan vergi
tutarları esas alınmak suretiyle Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından
aylık olarak ilan edilen toptan eşya fiyatları indeksinde bir önceki aya
göre meydana gelen değişim oranında, bu değişimin ilanını izleyen günden
itibaren değişir. Bakanlar Kurulu belirleyeceği mallar ve aylar itibarıyla
bu değişimi uygulatmamaya, maktu vergi tutarlarını Avrupa para birimi veya
yabancı para birimleri karşılığı Türk Lirası olarak uygulatmaya, uygulama
dönemlerini gün veya ay olarak belirlemeye, vergileme ölçülerini
değiştirmeye de yetkilidir.
4. (4962 Sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen fıkra, Yürürlük:
7.8.2004) (I) sayılı listedeki mallar için uygulanan maktu vergi
tutarlarının, bu maddenin 2 nci fıkrasının (a) bendi uyarınca, Bakanlar
Kurulu tarafından farklı tespit edilmesi halinde; Maliye Bakanlığı teminat
istemeye ve bu teminatın türü, tutarı ve çözümüne ilişkin usul ve esasları
belirlemeye yetkilidir.
Müteselsil sorumluluk ve ceza uygulaması
MADDE 13. – 1. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından ithal edilen ham
petrolün Türkiye’deki rafinerilere fason olarak rafine ettirilmesi sonucu
elde edilen (I) sayılı listedeki malların tesliminde doğacak özel tüketim
vergisinin ödenmesinden, ham petrol ithalini gerçekleştirenlerle birlikte,
ilgili rafineri şirketi müteselsilen sorumludur.
2. (I) sayılı listedeki malları teslim alanların, bu malları daha yüksek
tutarda vergiye tabi bir mal olarak kullanmak veya üçüncü kişilere satmak
suretiyle vergi ziyaına sebebiyet vermeleri halinde, ziyaa uğratılan vergi
bunlar adına tarh olunur ve tarhiyata 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 344
üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası uygulanır.
3. (II) sayılı listedeki malların ilk iktisabı, teslimi veya ithaline
ilişkin işlemleri gerçekleştirenler, bu işlemlerden önce özel tüketim
vergisinin ödendiğini gösteren belgeleri aramak zorundadırlar. Bu
mecburiyete uymamak suretiyle gerekli verginin ödenmesinden önce işlem
yapan gümrük memurları, kayıt ve tescile yetkili memurlar, motorlu araç
ticareti yapanlar, bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler
ile icra memurları, ziyaa uğratılan vergi, vergi cezası ve gecikme
faizinden mükellefle birlikte müteselsilen sorumludurlar. Ancak bunlar,
ödemek zorunda kaldıkları vergi, ceza ve faizler için mükellefe rücu
hakkına sahiptirler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Verginin Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi, Verginin Belgelerde Gösterilmesi,
Matrahta, Vergide ve Mükellefiyette Değişiklikler
Verginin beyanı, tarhı ve ödenmesi
MADDE 14. – 1. Özel tüketim vergisi, mükelleflerin yazılı beyanları
üzerine tarh olunur. Şu kadar ki, adi ortaklıklarda verginin ödenmesinden
ortakların tamamı müteselsilen sorumlu olmak üzere ortaklardan herhangi
birisi tarhiyata muhatap tutulur. Bu vergi, beyannamenin verildiği günde,
beyanname posta ile gönderilmişse vergiyi tarh edecek daireye geldiği
tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir. Vergi, beyanname verme
süresi içinde ödenir. Vergilendirme dönemi; bu Kanuna ekli (I) sayılı
listedeki mallar için her ayın ilk onbeş günlük birinci ve kalan
günlerinden oluşan ikinci dönem, (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar
ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların
tesliminde, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleridir.
Beyanname, (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirme dönemini izleyen
onuncu günü, diğer mallar için vergilendirme dönemini izleyen ayın
onbeşinci günü akşamına kadar mükellefin katma değer vergisi yönünden
bağlı olduğu vergi dairesine verilir.
2. (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallara ait özel tüketim
vergisi beyannamesi, ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından
önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi dairesine verilir ve vergi aynı
günde ödenir.
3. İthalatta alınan vergi, ilgili gümrük idaresince hesaplanır ve gümrük
mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler üzerine imza
alınmak suretiyle mükellefe, kanunî temsilcisine veya gümrük müşavirine
tebliğ edilir. Bu tebliğ üzerine ortaya çıkacak ihtilaflar için ithalat
vergilerinin tabi olduğu usul ve esaslar uygulanır. Bu vergi, ithalat
vergileri ile aynı zamanda ödenir. İthalat vergilerine tabi olmayan
mallara ait vergi, gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya
diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar
üzerinden hesaplanarak tahsil edilir.
4. Bakanlar Kurulu, (I) sayılı listedeki mallar için vergilendirme
dönemini gün veya ay olarak belirlemeye, beyanname verme ve vergi ödeme
süresini kısaltmaya, vergilendirmeyi ithal aşamasında gümrük idaresine
yaptırmaya yetkilidir.
5. Maliye Bakanlığı; bu Kanun gereğince verilmesi gereken beyannamelerin
şekil ve muhtevasını belirlemeye, faaliyetin gereğini göz önünde tutarak
mükellefin müracaatı üzerine veya resen tarh yerini tayin etmeye, işlemin
mahiyetine göre verginin işlemden önce ödenmesi şartını koymaya, müzayede
yoluyla yapılan satışlarla ilgili vergilerin beyanı ve ödeme zamanı ile
tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye, (III) sayılı listedeki
mallara ait verginin bandrol usulü ile tahsiline ve bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usulleri tespit etmeye yetkilidir.
Verginin belgelerde gösterilmesi, matrahta, vergide ve mükellefiyette
değişiklikler
MADDE 15. - 1. Mükellefler özel tüketim vergisini satış belgelerinde
ayrıca göstermeye mecburdurlar. Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı
veya bu Kanun kapsamına giren vergiyi fatura veya benzeri belgelerde
göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür belgelerde bu
vergiyi gösterenler, söz konusu vergiyi beyan ve ödemekle mükelleftirler.
Bu hüküm Kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir
tutarı gösteren mükellefler için de geçerlidir. 4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, (II) sayılı
listedeki kayıt ve tescile tabi olan malların kayıt ve tescil edildikten
sonra iade edilmesi hali hariç, malların iade edilmesi, işlemin
gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya diğer nedenlerle matrahta
değişiklik vuku bulduğu ya da yersiz veya fazla vergi hesaplandığı
hallerde vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellefler; bunlarla ilgili
borçlandıkları ya da ödedikleri vergiler için değişikliğin mahiyetine
uygun şekilde ve meydana geldiği dönem içinde düzeltme yapabilirler, bu
vergiden mahsup edebilirler veya iade talebinde bulunabilirler. (II)
sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi olan mallar için dönem şartı
aranmaz. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması,
yersiz veya fazla ödenen verginin alıcıya iade edilmesi ve bu işlemlerin
defter kayıtları, belgeler ile beyannamede gösterilmesi şarttır.
2. a) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların,
veraset yoluyla intikaller hariç ilk iktisabında istisna uygulanan
malların istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabında, ilk
iktisabındaki matrah esas alınarak adına kayıt ve tescil işlemi
yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu
tarihte özel tüketim vergisi alınır.
b) (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların, beş
yıl içinde 87.03 tarife pozisyonunda yer alan mala dönüştürülmesi halinde
daha önce ödenen vergi mahsup edilmek suretiyle bu malların ilk
iktisabındaki matrah esas alınarak değişiklik uyarınca adına kayıt ve
tescil işlemi yapılandan, değişikliğin kayıt ve tescili tarihinde geçerli
olan oran üzerinden, bu tarihte özel tüketim vergisi alınır.
3. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca
belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Gümrük İdarelerince Alınan Özel Tüketim Vergisine İlişkin Hükümler
Gümrük idarelerince alınan özel tüketim vergisine ilişkin hükümler
MADDE 16. – 1. İthalde alınan özel tüketim vergisi gümrük makbuzunda
ayrıca gösterilir. İthalat vergilerinin maktu veya sabit oranlı alındığı
hallerde tarife, malın ithalinde alınacak özel tüketim vergisi de dahil
edilmek suretiyle tespit olunur.
2. 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile diğer kanunlar gereğince ithalat
vergileri teminata bağlanarak işlem gören mallara ait özel tüketim vergisi
de aynı usule tabi tutulur.
3. Bu Kanuna göre gümrükte vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek ithal
edilen malların hiç alınmamış veya eksik alınmış özel tüketim vergisi ile
vergiden müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı
anlaşılan özel tüketim vergisi hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunundaki
esaslara göre işlem yapılır. İthal edilecek mala ilişkin beyan üzerinden
hesaplanan vergiler ile muayene ve denetleme sonucu hesaplanan vergiler
arasındaki farklarda, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca ithalat vergileri
noksanlıklarında uygulanacak esaslara göre para cezası kesilir.
4. (I) sayılı listedeki malların ithalinde, ödenecek özel tüketim
vergisine karşılık olmak üzere türü, tutarı ve çözümüne ilişkin usul ve
esasları Maliye Bakanlığınca belirlenmek suretiyle teminat alınır.
ALTINCI BÖLÜM
Diğer Hükümler
Özel tüketim vergisi hasılatının paylaşımı
MADDE 17. – 1. Bu Kanuna ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil
edilen özel tüketim vergisi hasılatının tamamından, (II) sayılı listede
yer alan mallardan tahsil edilen özel tüketim vergisi hasılatının %
28’inden ve (III) sayılı listede yer alan mallardan tahsil edilen özel
tüketim vergisi hasılatının % 60’ından, 2380 sayılı Belediyelere ve İl
Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında
Kanun ile 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun hükümlerine
göre mahallî idarelere pay verilmez.
2. Bu Kanuna ekli (III) sayılı listede yer alan mallar üzerinden tahsil
edilen özel tüketim vergisi hasılatından;
a) 3238 sayılı Kanunla kurulan Savunma Sanayii Destekleme Fonuna % 7,9
oranında pay ayrılır. Bu hükme göre ayrılacak pay, Maliye Bakanlığınca,
tahsilatın yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar T.C. Merkez
Bankasındaki Fon hesabına yatırılır.
b) % 18 oranında hesaplanarak Maliye Bakanlığı merkez saymanlığına
yatırılan paylar onbeş gün içinde, Maliye Bakanlığınca bir yandan bütçeye
gelir, diğer yandan % 16’sı dağılımı Başbakan onayı ile belirlenmek
suretiyle Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü bütçelerinde, % 52’si Milli Eğitim
Bakanlığı bütçesinde, % 32’si ise Sağlık Bakanlığı bütçesinde açılacak
özel tertiplere ödenek kaydedilir ve parası merkez saymanlığınca aynı süre
içinde bir kamu bankasında anılan kurumlar adına açılacak özel hesaplara
yatırılır. Bu kaynaktan yapılacak harcamalar 1050 sayılı Muhasebei Umumiye
Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa ve 832 sayılı Sayıştay
Kanununun 30 ila 37 nci maddelerinde yer alan vize ve tescil hükümleri ile
180 sayılı Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 32 nci maddesi hükümlerine tabi
değildir. Bu ödeneklerden yılı içerisinde harcanmayan miktarlar ertesi yıl
bütçelerine devren gelir ve ödenek kaydolunur. Bu hükümlere göre yapılacak
harcamalardan yatırım niteliğinde olanlar yıllık programla ilişkisi
kurulmak üzere yılı içerisinde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına
bildirilir.
c) 4342 sayılı Mera Kanununun 30 uncu maddesinde belirtilen harcamalarda
kullanılmak üzere % 1 oranında pay ayrılır. Bu pay hakkında da anılan
madde hükümleri uygulanır.
d) 13.10.1988 tarihli ve 3480 sayılı Kanun hükümlerine göre hak
sahiplerine ödenmek üzere % 3,4 oranında pay ayrılır. Bu hükme göre
ayrılacak pay, Maliye Bakanlığınca bir kamu bankası nezdinde “Malûller,
Şehit Dul ve Yetimleri Hesabı” adıyla Maliye Bakanlığı adına açılacak
hesaba, verginin tahsil edildiği ayı izleyen ay içinde merkezden
aktarılır. Bu paralar, Maliye Bakanlığınca vadeli, vadesiz bir veya birden
fazla hesapta bulundurulabilir ve cari faiz oranından az olmamak üzere
yatırıldığı günden itibaren faize tabi tutulur. Bankalara, bu hesapla
ilgili hizmetler için masraf veya komisyon adı altında herhangi bir ödeme
yapılmaz. Diğer kanunlarda, 13.10.1988 tarihli ve 3480 sayılı Kanunun 1 ve
2 nci maddelerine yapılan atıflar bu bende yapılmış sayılır. Bakanlar
Kurulu bu bentte yer alan oranı bir katına kadar artırmaya yetkilidir.
e) 3.1.2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde yer alan
giderlerde kullanılmak üzere % 0,2 oranında pay ayrılır.
3. Bu Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan mallar üzerinden tahsil
edilen özel tüketim vergisi hasılatından % 28 oranında hesaplanarak Maliye
Bakanlığı merkez saymanlığına yatırılan paylar onbeş gün içinde, Maliye
Bakanlığınca bir yandan bütçeye özel gelir, diğer yandan bu maddenin (2)
numaralı fıkrasının (b) bendinde sayılan kurumların bütçelerinde açılacak
özel tertiplere aynı hükümler çerçevesinde ödenek kaydedilir. Bu kaynağın
paylaşımı ve yapılan harcamalar da anılan bent hükmüne tabidir.
4. Bakanlar Kurulu, bu madde uyarınca özel tüketim vergisi hasılatından
verilecek paylara ilişkin oranları topluca veya ayrı ayrı sıfıra kadar
indirmeye, (2) numaralı fıkranın (b) bendi ile (3) numaralı fıkrada
belirtilen kurumların alacakları payları kendi içinde yirmi puana kadar
artırmaya veya indirmeye yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 18. – 1. 10.9.1960 tarihli ve 79 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin
(c) bendi,
2. 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı trafik harçlarını düzenleyen (9)
sayılı tarifenin “(I.) Tescil harçları” bölümü,
3. 1318 sayılı Finansman Kanununun 1 ila 10 uncu maddeleri ile geçici 1,
geçici 2 ve geçici 3 üncü maddeleri,
4. 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 60 ıncı maddesi,
5. 3074 sayılı Akaryakıt Tüketim Vergisi Kanunu,
6. 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin ikinci
fıkrasının (b) bendi,
7. 24.3.1988 tarihli ve 3418 sayılı Kanunun 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 ve 39
uncu maddeleri,
8. 13.10.1988 tarihli ve 3480 sayılı Kanunun 1 ve 2 nci maddeleri,
9. 16.8.1997 tarihli ve 4306 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A)
fıkrasının (2) numaralı bendi ile (B) fıkrası,
10. 4342 sayılı Mera Kanununun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a)
bendi,
11. 21.2.2001 tarihli ve 4629 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A)
fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendi,
12. 20.6.2001 tarihli ve 4684 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin (d)
fıkrasının (1) ve (3) numaralı alt bentleri,
13. 3.1.2002 tarihli ve 4733 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi ile aynı maddenin ikinci fıkrası,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce teslimi,
iktisabı veya ithali gerçekleşen mallara ait vergi, harç, fon ve paylar,
bu işlemlerin gerçekleştiği tarihte yürürlükte bulunan hükümlere göre
tahsil edilir. Maliye Bakanlığı, vergi mükerrerliğini önlemek amacıyla bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 2. – Bu Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan ilgili
mevzuatı gereğince Türkiye’de kayıt ve tescil edilmiş olanların, bu
Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren iktisabında veya vekaletname ile
tasarruf hakkının devralınmasında 1318 sayılı Finansman Kanununun taşıt
alım vergisine ilişkin hükümleri, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı trafik
harçlarını düzenleyen (9) sayılı tarifenin “(I.) Tescil harçları” bölümü
ve 4306 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinin (A) fıkrasının (2)
numaralı bendi uygulanmaz.
GEÇİCİ MADDE 3. - (4962 Sayılı Kanunun 10 uncu maddesiyle eklenen geçici
madde, Yürürlük: 7.8.2004) Bu maddenin yayımı tarihinden 31.12.2004
tarihine kadar 4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listedeki [(87.11),
(88.02), (8901.10.10.00.11), (8901.10.90.00.11) ve (89.03) G.T.İ.P.
numaralı araçlar hariç] kayıt ve tescile tâbi 20 ve daha büyük yaştaki
taşıt araçları adına kayıtlı olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından, bu
araçların bir daha kullanılmamak üzere hurdaya çıkartılarak, hurdaya
çıkarılan araçla aynı cinsten [(87.03) G.T.İ.P. numaralı araçlardan sadece
motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyen] bir aracın ilk iktisabında özel
tüketim vergisi 3.500.000.000 (2004 yılı için 4.500.000.000) lira eksik
hesaplanır. Verginin bu tutarın altında olması halinde özel tüketim
vergisi hesaplanmaz.
5.1.1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanunu kapsamına giren kurumlar
(belediyeler hariç) bu indirimden yararlanmazlar.
Hurdaya çıkartılan araçların yaşı, tescil işleminin yapıldığı yıl dikkate
alınmaksızın, tescil belgesinde yazılı model yılında aracın bir yaşında
olduğu kabul edilmek suretiyle tespit olunur.
Hurdaya çıkartılacak taşıtın birden fazla gerçek veya tüzel kişi adına
tescilli olması halinde; bunların ilk iktisaplarında eksik hesaplanacak
vergi tutarı, hurdaya çıkartılan taşıttaki hisseleri nispetine göre
bulunur.
Bakanlar Kurulu, bu madde uyarınca eksik hesaplanacak özel tüketim vergisi
tutarını yarısına kadar indirmeye, kanunî tutarına kadar yeniden çıkarmaya
yetkilidir.
Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca
belirlenir.
Yürürlük
MADDE 19. - Bu Kanunun;
a) Geçici 2 nci maddesi yayımı tarihinde,
b) 15 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasının (b) bendi 1.8.2003 tarihinden
geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
c) Diğer hükümleri 1.8.2002 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı
tarihinde,
Yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20. – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
I SAYILI LİSTE
II SAYILI LİSTE
III SAYILI LİSTE
IV SAYILI LİSTE
|